BADANIE W KIERUNKU NUŻYCY (DEMODEKOZY)
BADANIE W KIERUNKU NUŻYCY (DEMODEKOZY)
Nużyca jest przewlekłą chorobą pasożytniczą, wywołaną przez Nużeńca (Demodex spp. - od gr. demos – skóra i dex – robak) należącego do roztoczy (Acarina), rodziny nużeńcowatych (Demodiacidae). Do zarażenia dochodzi drogą kontaktową oraz prawdopodobnie za pośrednictwem kurzu, w którym mogą znajdować się jaja pasożyta. Wyróżniamy dwa gatunki bytujące na człowieku: nużeniec ludzki (Demodex folliculorum) i nużeniec krótki (Demodex brevis). Najliczniej pasożyty umiejscawiają się w okolicy nosa, dookoła oczu, na czole, brodzie oraz w bruździe nosowo-wargowej. Mogą również pasożytować na innych partiach ciała, m.in. na dłoniach, stopach lub sutkach. Masywne zarażenia sprzyjają też rozwojowi łojotokowego zapalenia skóry i trądziku różowatego, które jednakże mogą mieć inne przyczyny. Zapalenie brzegów powiek, wywołane przez nużeńce, charakteryzuje się różnym stopniem nasilenia objawów - głównie zaczerwienieniem brzegów powiek i ich obrzękiem oraz przewlekłym przebiegiem z okresami zaostrzeń. Często pacjenci skarżą się na łzawienie, pieczenie, uczucie ciała obcego, swędzenie, zaczerwienienie oczu i widzenie za mgłą. U chorych na demodekozę oczną zwiększone jest ryzyko zakażeń bakteryjnych, które prowadzą do nawracających jęczmieni i gradówek. Wystąpienie demodekozy zazwyczaj jest związane ze stanem układu odpornościowego. W przypadku obniżenia odporności dochodzi do zaostrzenia choroby.
Najczęstsze objawy na które skarżą się pacjenci
- Swędzenie i zaczerwienie powiek
- Uczucie ciała obcego w oku
- Zespół suchego oka
- Nadmierne łzawienie
- Nierówny wzrost rzęs oraz ich wypadanie
- Zaostrzenie trądziku różowatego nie poddający się leczeniu
Badanie może być wykonywane:
- bez skierowania od lekarza
- bez uprzedniego wykonywania dodatkowych badań
- wielokrotnie
- u kobiet i mężczyzn w różnym wieku
- u dzieci w szczególności w przypadkach przewlekłego zapalenia spojówek i brzegów powiek oraz nawracających gradówek.
- u pacjentów z podejrzeniem trądziku różowatego
Przygotowanie do badania:
- Pacjentki zgłaszające się na badanie w kierunku nużeńca nie powinny mieć wykonanego makijażu oraz pomalowanych tuszem rzęs (skóra twarzy musi być czysta, nie można jej smarować kremem, pudrem czy fluidem).
- Na 7 dni przed badaniem należy odstawić stosowanie leków miejscowych (maści z antybiotykami, kremy itp.) na zmiany chorobowe (dopuszczalne jest mycie twarzy letnią wodą z niewielką ilością mydła).
- W przypadku leczenia doustnego przeciw trądzikowi różowatemu (np. doksycyklina, tetracyklina, metronidazol) oraz chorobom pasożytniczym badanie można wykonać po 14 dniach od odstawienia leków.
WYKONANIE BADANIA
Do badania pobiera się za pomocą pincety rzęsy z obu oczu. Rzęsy umieszcza się w specjalnym płynie. Preparat mikroskopowy ogląda się bezpośrednio po pobraniu z użyciem mikroskopu świetlnego w powiększeniu x20. Dopuszczalny jest transport z Punktu Pobrań do Laboratorium w jałowym suchym pojemniku.
- Demodekoza oczna:
Do badania pobiera się za pomocą pincety rzęsy z obu oczu. Rzęsy umieszcza się w specjalnym płynie. Preparat mikroskopowy ogląda się bezpośrednio po pobraniu z użyciem mikroskopu świetlnego w powiększeniu x20. Dopuszczalny jest transport z Punktu Pobrań do Laboratorium w jałowym suchym pojemniku.
- Demodekoza skórna:
Do badania pobiera się zeskrobiny ze zmian skórnych bezpośrednio na szkiełko mikroskopowe. Zalewa specjalnym płynem i ogląda przy użyciu mikroskopu świetlnego w powiększeniu x20. W przypadkach podejrzenia demodekozy skórnej zaleca się wykonywanie badania bezpośrednio w Laboratorium wykonującym to badanie.
WYNIK BADANIA
Za dodatni wynik uznaje się obecność w preparacie postaci dorosłych, larwalnych i/lub jaj nużeńca z jednoczesnym występowaniem objawów klinicznych