Wolna tyroksyna (FT4) (O69)

Kiedy i w jakim celu

Oznaczenie stężenia wolnej tyroksyny (fT4) jest stosowane jako badanie uzupełniające w stanach zaburzonej regulacji wydzielania TSH. Służy do diagnostyki i monitorowania przebiegu leczenia chorób tarczycy.

Charakterystyka badania

Wolna tyroksyna (fT4) jest niezwiązaną z białkami transportującymi wolną formą hormonu tarczycy – tyroksyny (T4). Tyroksyna jest głównym hormonem syntetyzowanym i wydzielanym przez gruczoł tarczycowy. Poziom stężenia wolnej tyroksyny (fT4) jest stabilniejszy i lepiej odzwierciedla  stan metaboliczny  tarczycy niż poziom całkowitej T4.  Ocena stężenia wolnych hormonów tarczycy umożliwia w zdecydowanej większości wypadków wyeliminowanie wpływu białek transportujących na otrzymane wyniki badań.

W przypadku nieprawidłowego stężenia TSH oznaczenie stężenia wolnej tyroksyny (fT4) jest konieczne w celu oceny zaburzeń funkcji tarczycy.

Stężenie wolnej tyroksyny (fT4) należy interpretować wraz z innymi wskaźnikami pracy tarczycy tj. TSH (hormonem przysadki) i fT3 (wolną formą T3 trijodotyroniny - hormonu tarczycy).

Interpretując wyniki oznaczeń należy pamiętać, że zmiana stężenia TSH spowodowana zmianą stężenia hormonów obwodowych jest opóźniona i dochodzi do niej w pełni po 4-6 tygodniach (zjawisko opóźnienia przysadkowego).  W praktyce klinicznej jest to szczególnie ważne podczas monitorowania leczenia substytucyjnego w niedoczynności tarczycy i tyreostatycznego w nadczynności tarczycy. Zmiany stężenia TSH zachodzą wolno i nie odzwierciedlają szybkiego wzrostu lub spadku hormonów obwodowych jakie występują w trakcie leczenia. Z tego powodu w monitorowaniu leczenia w trakcie pierwszych 2 miesięcy (w tym samym okresie po zmianie dawek leków) należy posługiwać się oznaczeniami wolnej tyroksyny (fT4) lub czasem fT3, a dopiero w późniejszym okresie TSH.

Aby umożliwić bardziej kompleksową diagnostykę tarczycy, zapraszamy też do zapoznania się z opisem badania poziomu jodu.

Osoby zainteresowne szerzej tematyką badań tarczycy zapraszamy do obejrzenia webinarów:

"Diagnostyka zaburzeń tarczycy - normy, interpretacja, kontrowersje wokół wartości referencyjnych" - prowadzi lekarz endokrynolog, dr Magdalena Jagiełło.

"Dlaczego jod jest niezbędny do życia" - prowadzi lekarz alergolog, dr n.med. Danuta Myłek.

Przygotowanie do badań:

• Materiałem do badania wolnej tyroksyny (fT4) jest krew. Pacjent powinien być na czczo. Zaleca się wykonanie badania w godzinach porannych.
• Niektóre leki takie jak fenytoina, karbamazepina, furosemid, estrogeny, amiodaron, heparyna mogą podwyższać stężenie wolnej tyroksyny (fT4). Androgeny, glikokortykosteroidy, dopamina, aspiryna i niektóre leki przeciwbólowe mogą obniżać poziom wolnej tyroksyny (fT4).