Testosteron wolny (O41)

Kiedy i w jakim celu

Badanie testosteronu wolnego zaleca się mężczyznom z zaburzeniami libido, erekcji oraz płodności. U kobiet badanie wykonuje się w przypadku nieregularnych miesiączek lub ich braku, trudności z zajściem w ciążę, pojawienia się nadmiernego owłosienia na twarzy i ciele oraz łysienia typu męskiego.

Charakterystyka badania

Na pulę testosteronu całkowitego składa się: testosteron wolny (1-4%), związany z albuminami (mniej niż 44%) oraz związany z białkiem transportowym SHBG (ok. 55%). 

Obniżony poziom testosteronu wolnego występuje:

• w przypadku hipogonadyzmu pierwotnego i wtórnego
• w zespole feminizacji jąder
• w zespole Klinefeltera
• w trakcie terapii estrogenowej

Podwyższony poziom testosteronu wolnego może wystąpić w wyniku:

• wrodzonego lub nabytego przerostu nadnerczy
• guza jąder bądź nadnerczy
• zespołu policystycznych jajników (PCOS)
• nadczynności tarczycy
• obecności guzów jajników, które wydzielają androgeny
• zespołu Cushinga
• zaburzeń stężeń białek wiążących i transportujących hormony płciowe

Badanie testosteronu wolnego jest też zalecane jako lepszy wykładnik testosteronu biodostępnego w przypadku nieprawidłowego stężenia SHBG.

Przygotowanie do badań:

• materiałem do badania jest krew
• ze względu na dobowy rytm wydzielania, na pobranie należy zgłosić się rano, nie trzeba być na czczo
• w przypadku kobiet oznaczenie testosteronu zaleca się wykonywać między 2. a 5. dniem cyklu miesięcznego lub wg. zaleceń lekarza