ANTYBIOTYKOTERAPIA

• Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach
  W dniu 18 listopada 2019 r. obchodzimy Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach. Głównym przesłaniem tego wydarzenia jest upowszechnianie wśród lekarzy i pacjentów wiedzy na temat negatywnych skutków nadużywania antybiotyków i sposobów przeciwdziałania temu zjawisku.
   
• Superbakterie
  Termin superbakterie przyjął się do określenia bakterii niewrażliwych na większość znanych antybiotyków.  Zakażenia wywołane przez takie drobnoustroje są szczególnie trudne do terapii i mogą prowadzić do bardzo groźnych następstw z zagrożeniem życia włącznie. Jedną z głównych przyczyn narastania oporności bakterii jest nieracjonalne stosowanie antybiotyków.
   
• Jak ograniczyć rozprzestrzenianie lekooporności?
  - Przyjmuj wyłącznie antybiotyki przepisane przez lekarza
  - Stosuj się do zaleceń lekarza,  nie przerywaj kuracji
  - Nie wrzucaj niezużytych antybiotyków – zwróć je do apteki
   
• Pamiętaj:
  - Pospolite przeziębienie i grypa wywoływane są przez wirusy - antybiotyki na wirusy nie działają
  - Racjonalne stosowanie antybiotyków prowadzi do ograniczenia rozwoju bakterii wieloopornych
   
• Co to jest antybiotyk?
  Antybiotyki są to leki stosowane w zwalczaniu infekcji bakteryjnych. Działają one na komórkę bakteriobójczo lub bakteriostatycznie, prowadząc odpowiednio do zabicia lub zahamowania procesów życiowych drobnoustrojów. Ich działanie na bakterie, w zależności od rodzaju leku, polega na blokowaniu syntezy ściany komórkowej, uszkodzeniu błony komórkowej, blokowaniu syntezy białek lub blokowaniu syntezy DNA.
   
• Dlaczego narasta anytbiotykooporność?   
  Od czasu zastosowania do walki z chorobami zakaźnymi penicyliny, opracowano ponad 150 nowych antybiotyków, dzięki którym uratowano wiele milionów ludzi. Niestety, zbyt częste i nieuzasadnione podawanie tych leków w terapii (na przykład w chorobach wirusowych), weterynarii czy rolnictwie, przyczyniło się do wykształcenia przez drobnoustroje różnych mechanizmów lekooporności. Zjawisko to stało się wielkim zagrożeniem dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w powiązaniu z bardzo ograniczonym postępem w opracowaniu nowych leków przeciwbakteryjnych. Prawdopodobieństwo powrotu do ery przedantybiotykowej przyczyniło się do zajęcia problemem lekooporności przez szereg organizacji na całym świecie, w tym WHO, ECDC, CDC i FDA . W Polsce ośrodkiem wiodącym w tym zakresie jest Narodowy Instytut Leków, w którym pod  kierownictwem Prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz realizowany jest Narodowy Program Ochrony Antybiotyków. Jednym z elementów tego programu jest zagadnienie racjonalnej antybiotykoterapii.
   
• Co to jest i po co robimy antybiogram?
  Antybiogram jest to oznaczenie wrażliwości drobnoustroju na leki. Powszechnie stosuje się metodę manualną dyfuzyjno-krążkową. Częste jest również stosowanie metod automatycznych. Na podstawie antybiogramu można zakwalifikować drobnoustrój do jednej z trzech kategorii: wrażliwy, średnio wrażliwy, oporny. W przypadku szczepów średnio wrażliwych sukces terapeutyczny jest trudny do przewidzenia. Można go w takiej sytuacji osiągnąć poprzez zastosowanie wyższej dawki leku, zwiększenie częstotliwości jego podawania, albo, gdy lek ulega zagęszczeniu w miejscu zakażenia tak, jak to dzieję się w przypadku zakażeń układu moczowego. Wynik „oporny” wyklucza zastosowanie danego antybiotyku.
  Jeżeli jest to konieczne, można przy pomocy odpowiedniego testu oznaczyć minimalne stężenie hamujące antybiotyku (ang. MIC - minimal inhibitory concentration) pomagające w precyzyjnym doborze leku.
  W naszych pracowniach mikrobiologii oznaczamy wrażliwość na leki metodą dyfuzyjno-krążkową, metodą rozcieńczeniową przy użyciu aparatów półautomatycznych i au­tomatycznych oraz za pomocą E-testów. Zgodnie z zaleceniem Konsultanta Krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, w roku 2011 wprowadziliśmy zasady interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów zgodnie z  zaleceniami EUCAST.

Przydatne linki:

http://www.antybiotyki.edu.pl/

https://antibiotic.ecdc.europa.eu/en

http://www.who.int/campaigns/world-antibiotic-awareness-week/en/